DATOWANIE: 1939-1945

WYMIARY : 30 x 21 cm

TWORZYWO : papier

TECHNIKA: pismo maszynowe

OPIS

Maszynopis członków Polskiego Związku Zachodniego zamordowanych, zaginionych i poległych w latach 1939-1945. Na pierwszej stronie w środkowej górnej części strony cyfra „1” ujęta w koło, widoczny ślad po zardzewiałym spinaczu biurowym. Maszynopis paginowany, kartki luźne.

HISTORIA

Polski Związek Zachodni (PZZ) to polska organizacja patriotyczna, która powstała w 1934 r. z przekształcenia Związku Obrony Kresów Zachodnich (ZOKZ). Związek dążył do repolonizacji ludności na terenach państwa polskiego wzdłuż granicy polsko-niemieckiej, przeciwstawiał się niemieckim dążeniom do rewizji granicy oraz propagandzie antypolskiej, współpracował z organizacjami polonijnymi w Niemczech i w innych państwach. Początkowo działał na Śląsku, Pomorzu i w Wielkopolsce, od 1934 na obszarze całego kraju. W 1937 r. liczył 45 tys. członków. Był współinicjatorem utworzenia w 1934 r. Światowego Związku Polaków z Zagranicy. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 r. związek zawiesił działalność, ale od 1942 r. wznowił ją w konspiracji, opiekując się Polakami wywiezionymi do pracy przymusowej w III Rzeszy. Prowadził także działalność wywiadowczo-sabotażową. Działaczy PZZ podczas okupacji dotknęły szczególne prześladowania i akty eksterminacji, których pierwsza fala miała miejsce już w październiku i listopadzie 1939 r., podczas ogólnopolskiej akcji gestapo przeciwko inteligencji polskiej (Intelligenzaktion, akcja AB, Sonderfahndungsbuch Polen). Najczęściej przynależność do Związku równała się wyrokowi śmierci. Związek został reaktywowany w listopadzie 1944 na terenach wyzwolonych kraju (w Lublinie). Jego siedziba od 1945 r. mieściła się w Poznaniu. Związek propagował granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej, a także przyłączenie Zaolzia do Polski i suwerenność Serbołużyczan, organizował akcję przesiedleńczą i osadniczą na Ziemiach Zachodnich i Północnych, współdziałał przy weryfikacji autochtonicznej ludności polskiej. W 1947 r. liczył ponad 100 tys. członków, następnie wchłonięty przez Ligę Morską. W 1989 r. wznowił działalność. Wśród działaczy, którzy aktywnie angażowali się w prace PZZ znaleźli się m.in.: Dambekl Józef „Lech”, „Kil”, „Jur”, „Adam Falski” (przywódca Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”), ks. J. Czechowski, S. Hulanicki, M. Korzeniewski, Leon Kleinschmidt ps. „Długosz”, „Rekowski” (szef kontrwywiadu TOW „Gryf Pomorski”), Edmund Kłopotowski, S. Kudlicki, L. Mycielski, B. Srocki, K. Stamirowski, S. Szwedowski, J. Trzciński, T. Tyc, M. Wojnowski, Ł. Zawada, W. Zenkteler.